W solidarności z amerykańskim świętem Memorial Day, kiedy kraj uczestniczy we wspólnej refleksji nad poległymi i ideami, za które walczyli, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce zainicjowało uroczyste upamiętnienie 75. rocznicy zbrodni katyńskiej, 71. rocznicy zdobycia Monte Cassino oraz 5. rocznicy katastrofy smoleńskiej.

24 maja 2015 r. o godz. 10:00 przy Pomniku Katyńskim na placu Exchange Place w Jersey City, NJ, pod bezchmurnym lazurowym niebem, rozpoczęły się niedzielne uroczystości. Żołnierski wymiar porannej ceremonii podkreślali wojskowi w poczcie sztandarowym, weterani w niebieskich furażerkach, kadeci Pułaskiego w imponujących mundurach i panie z Korpusu Pomocniczego w rozpoznawalnych niebieskich pelerynach. 

Honorową wartę przy pomniku katyńskim trzymało dwóch żołnierzy w polskich mundurach. Tuż obok pomnika dwóch amerykańskich żołnierzy Gwardii Narodowej czuwało przy samochodzie opancerzonym Humvee, którym przyjechali z jednostki 102 Cavalry w New Jersey, by okazać poparcie Polakom.

Prowadzący Krzysztof Nowak, prezes Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, powitał przedstawicieli dyplomacji; weteranów, którzy właśnie uczestniczyli w XXXII Walnym Zjeździe SWAP i KPP w East Rutherford, NJ; oraz wszystkich Polaków, którzy licznie przybyli. 

Uroczystość swą obecnością zaszczycili: gość z Polski minister Jan Stanisław Ciechanowski, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych; generał Jarosław Stróżyk, attache wojskowy, lotniczy i morski przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie; wicekonsul z Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku Mateusz Stąsiek; Mateusz Sakowicz, sekretarz Stałego Przedstawicielstwa RP przy ONZ w Nowym Jorku; Anna Maria Anders, córka generała Władysława Andersa; Wincenty Knapczyk, naczelny komendant SWAP (b. żołnierz II Korpusu Polskiego, ranny w bitwie pod Monte Cassino); Antoni Chrościelewski, komendant Okręgu 2. SWAP (b. żołnierz II Korpusu Polskiego, uczestnik bitwy pod Monte Cassino); Helena Knapczyk, naczelna prezeska Korpusu Pomocniczego Pań; oraz weterani II wojny światowej: Emil Kornacki (b. żołnierz II Korpusu Polskiego, kawaler orderu Virtuti Militari), Danuta Szlajmer (b. żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego), Michał Lasek (b. żołnierz Polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej, uczestnik bitwy pod Arnhem, Holandia); Andrzej Pityński, autor pomnika katyńskiego; Dorota Andraka, prezes Centrali Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce; Bogusława Huang, dyrektor Szkoły Polskiej im. Józefa Piłsudskiego w Jersey City. 

W podniosłej ciszy, jedynie przy dźwiękach werbla, biało-czerwone wieńce u stóp pomnika złożyli: minister Jan Stanisław Ciechanowski; Anna Maria Anders z Wincentym Knapczykiem i jego żoną Heleną w imieniu SWAP i KPP; Andrzej Pityński z synem Michałem i Zofią Rutkowską; delegacja Placówki Nr 21/201 w Nowym Jorku; Beata Romatowski i Barbara Zabłocki w imieniu Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej.

Mszę świętą odprawił ksiądz dr Andrzej Ostaszewski z parafii św. Kazimierza w Newarku, NJ, który w kazaniu podkreślił wagę pomnika w centralnym miejscu Jersey City, mieście, które tworzyli też Polacy. Podkreślił też powinność pielęgnowania tego istotnego monumentu. W wypadające tego dnia kościelne święto Zesłania Ducha Świętego nawoływał do darów, które Duch Święty uosabia: mądrości, męstwa, wolności, radości, umiejętności, które są przeciwieństwem panoszącej się dziś arogancji. 

Apel poległych odczytał I wicekomendant SWAP Anthony Domino. Następnie Krzysztof Nowak przeczytał proklamację otrzymaną od władz miasta Jersey City, zawierającą wyrazy szacunku dla narodu polskiego, który w zbrodni katyńskiej z rąk sowieckiego NKWD, z rozkazu Stalina w 1940 r., stracił 15 000 oficerów; a w bitwie o Monte Cassino złożył ofiarę z wielu bohaterów; natomiast w katastrofie smoleńskiej 2010 r. utracił 96 najważniejszych osób w państwie. 

Ciepłymi słowami wdzięczności przemówił na zakończenie naczelny komendant SWAP Wincenty Knapczyk. Podziękował dostojnym gościom i wszystkim biorącym udział, a szczególnie tym, którzy przybyli z daleka, by reprezentować polskie barwy narodowe. Zachęcał młodzież do aktywności na rzecz polskiej tradycji oraz w ramach SWAP, by ta organizacja nie słabła.

Anna Maria Anders widząc pomnik katyński tego ranka po raz pierwszy była pod wrażeniem wymownej rzeźby. Pogratulowała jej wykonawcy Andrzejowi Pityńskiemu. Wyjawiła, że dzisiejsze upamiętnienie Polaków przeżywa dogłębnie. Także niezmiernie porusza ją każde wspomnienie jej ojca generała Władysława Andersa w rozmowach z ludźmi, którzy wyznają, że zawdzięczają mu życie. "Staram się łączyć młodzież z weteranami, by poznali tych, którzy walczyli. Polska dla mego ojca była wszystkim. Takie uczucia należy wyzwalać u młodych. Dla mnie to smutne, że młodzież wyjeżdża z Polski" - powiedziała córka generała Andersa.

Przy okazji uroczystości, dr Teofil Lachowicz ze SWAP pokazał pani Anders znajdujący się nieopodal pomnik 11.9 w postaci ogromnej żarem skręconej stalowej belki z budynku WTC. Jest to memoriał dla mieszkańców miasta Jersey City, którzy zginęli w zamachu. Anna Maria Anders podziwiała okazałe miejsce gdzie stoi pomnik Katyń 1940, tuż nad Hudson, z dramatyczną panoramą dolnego Manhattanu w tle, w którą wpisana jest pamięć okaleczenia.

W rozmowie po ceremonii generał Jarosław Stróżyk dzielił się myślami: "Weterani są dla nas przykładem oddania dla Polski i kultywowania tradycji oręża polskiego". Zapytany o to, czy obawia się o obecną sytuację militarną na polskiej granicy, odpowiedział: "Obawiam się rozsądnie. Dla nas żołnierzy najważniejsze jest to, byśmy byli gotowi do obrony niepodległości Polski w przypadku jakiegokolwiek zagrożenia czy ataku ze strony obcych państw". 

O skrawku amerykańskiej ziemi, na której wznosi się pomnik katyński wicekonsul Mateusz Stąsiek powiedział: "Zacytuję słowa ‘Ta ziemia do Polski należy, choć Polska daleko jest stąd'. Jest to wyjątkowe miejsce. Tu w cieniu wież splatają się polska i amerykańska tragedia. Niedaleko mieszkam i wielokrotnie zdarzało mi się tłumaczyć historię Katynia przypadkowym przechodniom". Nawiązując do 5. rocznicy katastrofy smoleńskiej, wicekonsul przywołał właśnie odbytą dyplomatyczną wizytę w konsulacie Gruzji w Nowym Jorku na obchodach dnia niepodległości, podczas której dziękowano Polsce, mówiąc, że dzięki interwencji prezydenta Lecha Kaczyńskiego Rosjanie nie poszli dalej podczas wojny w Gruzji. 

Dla uczestników XXXII Walnego Zjazdu SWAP i KPP, którzy przybyli z wielu miast Stanów Zjednoczonych i Kanady, niedzielna uroczystość była zwieńczeniem trzydniowych obrad. Dało się wśród nich odczuć radość z dobrze spełnionego obowiązku.
 

Katarzyna Buczkowska
Zdjęcia: Zygmunt Bielski
 

Reportaż TV z opisanej uroczystości przed Pomnikiem Katynskim w Jersey City można obejrzeć w Internecie pod adresem: http://www.dziennik.com/wideo/artykul/reportaz
-nd-uroczystosci-rocznicowe-pod-pomnikiem-katynskim-w-jersey-city-n
 

KLIKNIJ NA ZDJĘCIE, ABY UZYSKAĆ POWIĘKSZENIE

.

.

.

.

.

.

.

..

Powrót do archiwum wydarzeń