Unikatowy film z Archiwum SWAP

W ramach obchodów 90-lecia Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce miało miejsce ważne wydarzenie w Konsulacie RP w Nowym Jorku. Dnia 17 listopada 2011 r. odbył się tam pokaz unikatowego filmu dokumentalnego z 1927 roku, pt. "Z wycieczki Stow. Weteranów do Polski". Jest to filmowy zapis największej w historii SWAP wycieczki do Polski, która trwała od 9 lipca do 18 sierpnia 1927 r. 

Film pochodzący ze zbiorów archiwalnych SWAP, zrealizowany został na 35. milimetrowej taśmie filmowej firmy "Kodak". Odnaleziony oryginał był w dość kiepskim stanie. Taśma filmowa była mocno zabrudzona kurzem i porwana na wiele, przemieszanych ze sobą fragmentów. Aby nie dopuścić do dalszych uszkodzeń, taśma oddana została do specjalistycznej firmy zajmującej się konserwacją starych materiałów filmowych. Firmę tą wynalazł dla nas dr Wojciech Juszczak. Po odczyszczeniu zabrudzonej taśmy filmowej wykonany został jej cyfrowy zapis. Okazało się, że film jest to dość długi, bowiem czas jego pełnej projekcji wynosi 66 minut! 

Kolejnym problemem było połączenie porwanych fragmentów filmu w jedną chronologiczną całość tak, aby zarejestrowane obrazy zbliżone były do dawnego oryginału. Na szczęście w archiwum SWAP zachowała się bardzo bogata dokumentacja dotycząca wycieczki SWAP do Polski w 1927 r. Dzięki temu możliwe było chronologiczne, dzień po dniu, połączenie ze sobą poszczególnych fragmentów filmu. Ponownego montażu filmu dokonał specjalista komputerowy Robert Sławiński, przy merytorycznej współpracy z piszącym te słowa, który na podstawie dokumentów archiwalnych decydował, jakie fragmenty filmu należy ze sobą połączyć. Wysokie koszta prac konserwatorskich i montażu filmu pokrył Okręg 2. SWAP w Nowym Jorku.

Z ponownie zmontowanego filmu wyłonił się obraz Polski zarejestrowany okiem kamery zaledwie 9 lat po odzyskaniu niepodległości. Dzięki temu zobaczyć można jak wyglądały ówczesne miasta: Gdynia, Gniezno, Poznań, Częstochowa, Katowice, Kraków, Zakopane, Nowy Sącz, Chyrów, Borysław, Lwów, Równe, Wilno, Warszawa i Łódź. Na obrazach filmowych widzimy również dwóch znanych generałów tak mocno związanych z polskim morzem: Józefa Hallera i Mariusza Zaruskiego.  Sfilmowani zostali również ówcześni wybitni działacze SWAP, np. dr Teofil Starzyński i Agnieszka Wisła. Miłośników Wojska Polskiego z pewnością zainteresują dynamiczne sceny z pokazów zręcznościowych zaprezentowanych na Polach Grunwaldzkich w Poznaniu przez żołnierzy z 15 Pułku Ułanów i 7 Pułku Strzelców Konnych. Duże wrażenie robi też sekwencja z parady 13 Dywizji Piechoty w Równem na Wołyniu, specjalnie zorganizowanej dla polskich weteranów przybyłych z Ameryki. Wzruszenie ogarnia, gdy ogląda się sceny filmowe z kresowych miast: Borysławia, Lwowa i Wilna - miast, które obecnie leżą już po za granicami państwa polskiego.

Wiele ujęć filmowych w tym unikatowym dokumencie stanowi absolutne novum. W żadnych polskich archiwach nie ma takich materiałów. Zatem trudno się dziwić, że odnaleziony w archiwum SWAP film wzbudził duże zainteresowanie u filmowców, realizujących filmy dokumentalne tematycznie związane z okresem Polski lat międzywojennych. 

W Konsulacie RP w Nowym Jorku projekcję filmu dokumentalnego pt. "Z wycieczki Stow. Weteranów do Polski" zaszczycili swoją obecnością jako gospodarze: konsul generalna RP Ewa Juńczyk-Ziomecka oraz konsul ds. polonijnych Przemysław Balcerzyk. Obecni byli również przedstawiciele wielu organizacji polonijnych i mediów. Władze SWAP reprezentowali: Wincenty Knapczyk - naczelny komendant, Krzysztof Olechowski - adiutant generalny i Antoni Chrościelewski - komendant Okręg 2.

Ponieważ film jest niemy, w czasie projekcji rolę narratora pełnił piszący te słowa. Jego autorstwa była również ekspozycja ciekawszych dokumentów pochodzących z Archiwum SWAP w Nowym Jorku, dotyczących weterańskiej wycieczki do Polski w 1927 r. Wystawa jak i film wzbudziły autentyczne zainteresowanie przybyłej publiczności.  
 

Tekst: Teofil Lachowicz
Zdjęcia: Anitta Maksymowicz
 
 

KLIKNIJ NA ZDJĘCIE, ABY UZYSKAĆ POWIĘKSZENIE


.

.

.

.

..

..

..

..

.
Powrót do archiwum wydarzeń

... email:
info@pava-swap.org
Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce
All Rights Reserved