"W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek - obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake (1917-1919)"

Taki tytuł ma wystawa otwarta 10 listopada 2017 roku w Muzeum Ziemi Lubuskiej (MZL) w Zielonej Górze. Ekspozycja przygotowana została w ramach obchodów Narodowego Święta Niepodległości. Kuratorką wystawy jest dr Anitta Maksymowicz, która w 2011 r. podczas kwerendy archiwalnej w nowojorskiej siedzibie Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce zapoznała się m. in. z unikatową kolekcją fotografii z obozu treningowego dla polskich ochotników w Niagara-on-the-Lake (Kanada) z lat 1917-1919. 

W 2016 r. dr Anitta Maksymowicz wystąpiła z pomysłem wykorzystania unikatowego zbioru fotografii z archiwum SWAP do stworzenia wielkiej wystawy z okazji 100-lecia czynu zbrojnego Polonii Amerykańskiej. Ten ambitny zamiar udało się zrealizować dzięki finansowemu wsparciu ze strony Okręgu 2. SWAP w Nowym Jorku. Prace nad wystawą trwały wiele miesięcy. Trud i serce włożone w jej przygotowanie przez dr Anittę Maksymowicz i zespół pracowników technicznych z Muzeum Ziemi Lubuskiej przyniósł nadspodziewany efekt. Takiej wystawy w Polsce na temat polskiego obozu Kościuszko w Niagara on the Lake jeszcze nie było! Ekspozycja, złożona z 80 estetycznie oprawionych plansz, prezentuje się od strony merytorycznej i wizualnej doskonale. Naprawdę warto było zainwestować fundusze Okręgu 2. SWAP w przygotowanie tej wyjątkowej wystawy, która jest swoistą wizytówką dla całej naszej organizacji. Świadczy to, że drugie i trzecie pokolenie członków Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, z uznaniem  pamięta o swoich poprzednikach b. żołnierzach Błękitnej Armii, którzy 100 lat temu zostawili bezpieczne życie w Ameryce i ochotniczo zaciągnęli się w szeregi Armii Polskiej we Francji. 

Na wystawie oprócz fotografii pochodzących głównie z archiwum SWAP w Nowym Jorku, zaprezentowano również inne pochodzące ze zbiorów: Niagara Historical Society and Museum w Niagara-on-the-Lake, Canadian War Museum w Ottawie, Narodowego Archiwum Cyfrowego w Warszawie, Mark's Anglican Church w Niagara-on-the-Lake, Polonia Canadian Institute for Historical Studies w London (Ontario) i z kolekcji prywatnej Richarda Merritta z Niagara-on-the-Lake.

Na stronie internetowej Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze http://mzl.zgora.pl/2017/11/10/niagara-on-the-lake/ autorka wystawy dr Anitta Maksymowicz pisze m.in. - "Co wspólnego z odzyskaniem przez Polskę niepodległości ma malutka kanadyjska miejscowość przy ujściu rzeki Niagara do jeziora Ontario? Dlaczego Polacy ze Stanów Zjednoczonych szkolili się w Kanadzie, by udać się do Francji? Jak wyglądało codzienne życie w obozie Kościuszko? W którym miejscu w Kanadzie liczba Polaków przekraczała niekiedy trzykrotnie liczbę Kanadyjczyków? Gdzie do kąpieli szło się w paradnym szyku z orkiestrą dętą na czele? Jak kawałek kanadyjskiego cmentarza stał się częścią Polski? Kto był pierwszym cywilnym obywatelem Kanady odznaczonym Orderem Odrodzenia Polski Polonia Restituta? Jaką część Błękitnej Armii stanowili Polacy z Ameryki? Dlaczego niepodległościowy wysiłek 22 000 ochotników został w Polsce zapomniany?

Wszystkie te pytania łączy w odpowiedzi niewielkie miasteczko - Niagara-on-the-Lake w kanadyjskiej prowincji Ontario. To tam w latach 1917-1919 działał obóz szkoleniowy Kościuszko dla polskich ochotników do Armii Polskiej we Francji - wielkie kanadyjsko-francusko-amerykańsko-polskie przedsięwzięcie, któremu poświęcona jest wystawa "W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek - obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake (1917-1919)". 

Na stronie internetowej MZL czytamy dalej, że "wystawa przybliża funkcjonowanie obozu Kościuszko począwszy od jego powstania w 1917 aż do rozwiązania w 1919 roku. Prezentuje warunki życia rekrutów, żołnierskie musztry i ćwiczenia oraz czas wolny. Ukazuje uroczyste wydarzenia, jak i obozową codzienność, poczynając od czasów rekrutacji aż po wyjazd żołnierzy z Kanady przez USA do Francji. Wiele uwagi poświęcono osobom i organizacjom w sposób szczególny wspierającym polskich ochotników w Niagara-on-the-Lake. Uzupełnieniem zdjęć są wiele mówiące o obozowej rzeczywistości dokumenty i listy, a także szkice i obrazy autorstwa Charlesa Williama Jefferysa, który na zlecenie Canadian War Records dokumentował życie obozu Kościuszko. Swoistym komentarzem do prezentowanych fotografii są również fragmenty wspomnień ochotników i ich kanadyjskich przełożonych, jak i fragmenty archiwalnych artykułów z lokalnej gazety Niagara-on-the-Lake - St. Catharines Standard, która na bieżąco śledziła życie Polaków w obozie Kościuszko".

Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog autorstwa dr Anitty Maksymowicz, którego wydanie sfinansował Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego.

Wystawa czynna będzie do 18 lutego 2018 r. Czynione są starania, aby po zakończeniu ekspozycji w Zielonej Górze, wystawa mogła być pokazana w innych miastach Polski.

Źródło: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze 
 

Ogólny widok na cześć ekspozycji

Autorka wystawy dr Anitta Maksymowicz odpowiadała gościom na szereg pytań

dr Anitta Maksymowicz

Wystawa wzbudziła duże zainteresowanie wśród zwiedzających

KLIKNIJ NA ZDJĘCIE, ABY UZYSKAĆ POWIĘKSZENIE
 

Powrót do archiwum wydarzeń

... email:
info@pava-swap.org
Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce
All Rights Reserved